Osteoporoz
Osteoporoz toplumda en sık görülen metabolik kemik hastalığıdır. Osteoporoz bir hastalığa veya ilaç kullanımına bağlı olan ikincil tip ve herhangi bir sebep olmadan ortaya çıkan birincil tip olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Osteoporoz genel olarak bir belirti vermezken bel ağrıları veya kemik kırıkları gibi belirtiler de verebilmektedir. Bu sinsi hastalığın tanısı kemik yoğunluk ölçümü ile konulmaktadır. 65 yaş üstü kadınlar ve osteoporoz gelişimi için risk taşıyan bireylere düzenli taramadan geçmeleri önerilmektedir. Kemiklerde yıkımı azaltan ilaçlarla birlikte kalsiyum ve D vitamini ile tedavisi mümkün olan bu hastalıkta asıl önemli olan erken yaşlardan itibaren kemik kütlesini koruyucu tedbirler almaktır.
En sık görülen metabolik kemik hastalığı olan osteoporoz düşük kemik kütlesi ve kemik mikro yapısının bozulması sonucu kemik kırılganlığının ve kırık olasılığının artması ile karakterize bir iskelet sistemi sorunudur(l).
50 yaşın üzerinde her üç kadından birinde (meme kanserinden fazla) ve 50 yaş üzerinde 5 erkekten birinde (prostat kanserinden fazla) görülmektedir. Her yıl Amerika Birleşik Devletlerinde 1.5 milyon kırığa neden olduğu bildirilmektedir(2).
1.1 OSTEOPOROZ NEDENLERİ
Osteoporoz birincil ve ikincil olarak ikiye ayrılmaktadır. Birincil osteoporoz menapoz sonrasında veya yaşlılıkla ortaya çıkan başka bir hastalığa bağlı olmayan osteoporozdur. İkincil osteoporoz ise ilaç kullanımına veya başka bir hastalığa bağlı olarak ortaya çıkan osteoporoz tipidir(3).
1.2 OSTEOPOROZDA KLİNİK
BULGULAR
Bel ağrıları, duruş bozuklukları, boy kısalması, omurga, kalça, ve ön kolda kırıklar olarak sayılabilmektedir(2,3).
1.3 OSTEOPOROZUN TANISI
Dual Enerji X Ray Absorbsiyometri (DEXA) yöntemi kullanılarak elde edilen değerlere ve kırık varlığına göre konulmaktadır. Bu tetkik 65 yaş üzerinde tüm kadınlara, 65 yaş altında düşük enerjili kırık oluşmuş kadınlara ve osteoporoz risk faktörlerine sahip menapoz sonrası kadınlara ve osteoporoz için risk taşıyan erkeklere yapılmalıdır (4).
Osteoporoz için riskli durumlar ; 65 yaş üstünde olmak, omurgada çökme kırığı olması, 40 yaş üstünde düşük enerjili kırık, ailede osteoporotik kırık olması, uzun süreli osteoporoza neden
olacak ilaç kullanımı, düşmeye eğilim olması, 45 yaş altında menapoz, üçten fazla doğum yapmış olmak, aşırı alkol alımı, sigara kullanımı, aşırı kahve tüketimi, güneşten yararlanmama, kalsiyumdan fakir beslenme olarak sayılabilmektedir(3,4).
1.4 OSTEOPOROZUN TEDAVİSİ
Osteoporozun tedavisinde asıl amaç kırıkların önlenmesidir. Tedavi ilaç tedavileri ile fizik tedavi ve rehabilitasyon yaklaşımları olarak iki basamaklıdır. İlaç tedavisi olarak kemik yıkımını azaltan ilaçlar kullanılmaktadır.Kullanılan ilaç ne olursa olsun bu süreçte yeterli miktarda kalsiyum ve D vitamini alımı sağlanmalıdır(5) Fizik tedavi ve rehabilitasyon yöntemleri arasında ağrı kesici modalitelerin kullanımı, orseleme,
egzersiz programları (yürüyüş, denge,kas kuvvetlendirilmesine yönelik egzersizler, postürün düzeltilmesine yönelik egzersizler bunların arasındadır (6)
OSTEOPOROZDAN KORUNMAK İÇİN;
DÜZENLİ BESLENİN,DÜZENLİ EGZERSİZ YAPIN,HERGÜN EN AZ 2 BARDAK SÜT İÇİN,GÜNEŞ IŞIĞINDAN
YETERİNCE FAYDALANIN.
1.5 OSTEOPOROZDAN KORUNMA
Osteoporozdan korunma çok erken yaşlarda başlamaktadır. Çocukluk yaşlarından itibaren yeterli D vitamini ve kalsiyum alımı sağlanmalıdır. Çocukluk yaşlarında günlük D vitamini ihtiyacı 400 İÜ, ileri yaşlarda ise 800İÜ dir. Bu oranda D vitamini tepe kemik kütlesinin artırılmasını sağlayacak ve kemik kaybını geciktirecektir. Yaşa bağımlı ve ikincil olarak kemik kaybının önlenmesi için gerekli önlemler alınmalıdır, bunlar arasında kahve ve asitli içeceklerin az miktarda tüketilmesi ve alkol ve sigara gibi alışkanlıklardan uzak durulması, osteoporoza neden olan hastalıkların takibi ve tedavisi sayılmaktadır(3,4).
KAYMAKLAR
1. Kumar P, Clark M. Çev: Tabak E Tabak Ö, Romatolojt ve Kemik hastalıkları, İstanbul medikal yayın. 2010; 66
2. Türkiye Osteoporoz Derneği internet sayfası; wwmosteoporoz.org
3. II. Ulusal Osteoporoz Konseyi raporu Osteoporoz Dünyasmdan (2005) i I (3): 133-136
4. AACE Osteopomsis Task Force. amencan assoctatıon of chmcal endocnnologısts medıcal gmdelmes for chmcal practıce for the preventıon and treatment of postmenopaıısal osteopomsis: 2001 edıtıon, wıth selected updates for 2003*
5. Avenell A, Gillespie W), Gilkspie LD, O'Cotmell D. Vitamin D and vitamin D analogues for preventing fractures associated with involutional and post¬menopaıısal osteopomsis (Review), The Cochrane Library;2009;2
6. Tezcan S.. Altıntaş H. Bir Halk Sağlığı Sorunu Osteoporoz
En sık görülen metabolik kemik hastalığı olan osteoporoz düşük kemik kütlesi ve kemik mikro yapısının bozulması sonucu kemik kırılganlığının ve kırık olasılığının artması ile karakterize bir iskelet sistemi sorunudur(l).
50 yaşın üzerinde her üç kadından birinde (meme kanserinden fazla) ve 50 yaş üzerinde 5 erkekten birinde (prostat kanserinden fazla) görülmektedir. Her yıl Amerika Birleşik Devletlerinde 1.5 milyon kırığa neden olduğu bildirilmektedir(2).
1.1 OSTEOPOROZ NEDENLERİ
Osteoporoz birincil ve ikincil olarak ikiye ayrılmaktadır. Birincil osteoporoz menapoz sonrasında veya yaşlılıkla ortaya çıkan başka bir hastalığa bağlı olmayan osteoporozdur. İkincil osteoporoz ise ilaç kullanımına veya başka bir hastalığa bağlı olarak ortaya çıkan osteoporoz tipidir(3).
1.2 OSTEOPOROZDA KLİNİK
BULGULAR
Bel ağrıları, duruş bozuklukları, boy kısalması, omurga, kalça, ve ön kolda kırıklar olarak sayılabilmektedir(2,3).
1.3 OSTEOPOROZUN TANISI
Dual Enerji X Ray Absorbsiyometri (DEXA) yöntemi kullanılarak elde edilen değerlere ve kırık varlığına göre konulmaktadır. Bu tetkik 65 yaş üzerinde tüm kadınlara, 65 yaş altında düşük enerjili kırık oluşmuş kadınlara ve osteoporoz risk faktörlerine sahip menapoz sonrası kadınlara ve osteoporoz için risk taşıyan erkeklere yapılmalıdır (4).
Osteoporoz için riskli durumlar ; 65 yaş üstünde olmak, omurgada çökme kırığı olması, 40 yaş üstünde düşük enerjili kırık, ailede osteoporotik kırık olması, uzun süreli osteoporoza neden
olacak ilaç kullanımı, düşmeye eğilim olması, 45 yaş altında menapoz, üçten fazla doğum yapmış olmak, aşırı alkol alımı, sigara kullanımı, aşırı kahve tüketimi, güneşten yararlanmama, kalsiyumdan fakir beslenme olarak sayılabilmektedir(3,4).
1.4 OSTEOPOROZUN TEDAVİSİ
Osteoporozun tedavisinde asıl amaç kırıkların önlenmesidir. Tedavi ilaç tedavileri ile fizik tedavi ve rehabilitasyon yaklaşımları olarak iki basamaklıdır. İlaç tedavisi olarak kemik yıkımını azaltan ilaçlar kullanılmaktadır.Kullanılan ilaç ne olursa olsun bu süreçte yeterli miktarda kalsiyum ve D vitamini alımı sağlanmalıdır(5) Fizik tedavi ve rehabilitasyon yöntemleri arasında ağrı kesici modalitelerin kullanımı, orseleme,
egzersiz programları (yürüyüş, denge,kas kuvvetlendirilmesine yönelik egzersizler, postürün düzeltilmesine yönelik egzersizler bunların arasındadır (6)
DÜZENLİ BESLENİN,DÜZENLİ EGZERSİZ YAPIN,HERGÜN EN AZ 2 BARDAK SÜT İÇİN,GÜNEŞ IŞIĞINDAN
YETERİNCE FAYDALANIN.
1.5 OSTEOPOROZDAN KORUNMA
Osteoporozdan korunma çok erken yaşlarda başlamaktadır. Çocukluk yaşlarından itibaren yeterli D vitamini ve kalsiyum alımı sağlanmalıdır. Çocukluk yaşlarında günlük D vitamini ihtiyacı 400 İÜ, ileri yaşlarda ise 800İÜ dir. Bu oranda D vitamini tepe kemik kütlesinin artırılmasını sağlayacak ve kemik kaybını geciktirecektir. Yaşa bağımlı ve ikincil olarak kemik kaybının önlenmesi için gerekli önlemler alınmalıdır, bunlar arasında kahve ve asitli içeceklerin az miktarda tüketilmesi ve alkol ve sigara gibi alışkanlıklardan uzak durulması, osteoporoza neden olan hastalıkların takibi ve tedavisi sayılmaktadır(3,4).
KAYMAKLAR
1. Kumar P, Clark M. Çev: Tabak E Tabak Ö, Romatolojt ve Kemik hastalıkları, İstanbul medikal yayın. 2010; 66
2. Türkiye Osteoporoz Derneği internet sayfası; wwmosteoporoz.org
3. II. Ulusal Osteoporoz Konseyi raporu Osteoporoz Dünyasmdan (2005) i I (3): 133-136
4. AACE Osteopomsis Task Force. amencan assoctatıon of chmcal endocnnologısts medıcal gmdelmes for chmcal practıce for the preventıon and treatment of postmenopaıısal osteopomsis: 2001 edıtıon, wıth selected updates for 2003*
5. Avenell A, Gillespie W), Gilkspie LD, O'Cotmell D. Vitamin D and vitamin D analogues for preventing fractures associated with involutional and post¬menopaıısal osteopomsis (Review), The Cochrane Library;2009;2
6. Tezcan S.. Altıntaş H. Bir Halk Sağlığı Sorunu Osteoporoz
0 yorum:
Yorum Gönder